Ο Σεπτέμβρης του 1922 φέρνει στο λιμάνι του Πειραιά πλοία γεμάτα πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Στις παρυφές της πόλης απλώνεται ένα δίκτυο βιομηχανιών που προσελκύουν το νέο δυναμικό για εργασία και εγκατάσταση σε προσωρινά παραπήγματα. Μεταξύ αυτών των εργατικών συνοικισμών, στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, είναι και η Κοκκινιά. Αρχικά σε σκηνές και σε προσωρινά αυτοσχέδια καταλύματα διαμορφώνεται ένα «άτυπος» προσφυγικός οικισμός πέρα από τις γραμμές του τρένου. Ο οργανωμένος οικισμός θεμελιώνεται στις 18 Ιουνίου 1923. Οι πρώτες κατοικίες φτιάχνονται από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) νότια της πλατείας Ελευθερίου Βενιζέλου έως το ρέμα της Σούδας. Μέχρι το 1926 δημιουργούνται οι γειτονιές του «Αγίου Νικολάου» και της «Οσίας Ξένης» με τις αντίστοιχες εκκλησίες. Η ΕΑΠ, το 1927, επεκτείνει με νέα χάραξη τη Νέα Κοκκινιά βόρεια του Αγίου Νικολάου και της Οσίας Ξένης. Εκεί δημιουργείται η γειτονιά της Κρήνης, από την ομώνυμη παραθαλάσσια επαρχία της Σμύρνης, το σημερινό Τσεσμέ. Η γειτονιά μένει γνωστή έως τις μέρες μας ως «Γερμανικά».

Έως το 1925 αναφέρονται στο Προσφυγικό Ημερολόγιο αναφέρονται 1.150 οικίες με 7.850 δωμάτια που στεγάζουν άνω των 42.000 προσφύγων. Η επίσημη απογραφή του 1928, ωστόσο, αναφέρει τον αριθμό των 33.332 κατοίκων κι αυτό γιατί δεν περιελάβανε τα παραπήγματα της αυτοστέγασης που πλημμυρίζουν τα άκρα όλης της πόλης, ούτε τους εκτός σχεδίου οικισμούς που σχηματίζονται. Δέκα χρόνια αργότερα γίνεται η Πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας.

Σήμερα στη Νίκαια διασώζεται μεγάλο μέρος των προσφυγικών κατοικιών που διαμορφώθηκαν για τις ανάγκες στέγασης των προσφύγων. Σπίτι με συνεχή κατοίκιση και κοινόχρηστες αυλές που διαμορφώνονται ως μικρές πλατείες, αλάνες, χώροι στάθμευσης κ.ά. Το προσφυγικό παρελθόν παραμένει ενεργό στη συλλογή μνήμη και στο αποτύπωμα του αστικού χώρου.