Η Νέα Φιλαδέλφεια μετατράπηκε σε προσφυγικό οικισμό μόλις το 1927, όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι πρόσφυγες, “οι πυροπαθείς των Αμπελοκήπων”, μετα την πυρκαγιά του Γηροκομείου στα προσφυγικά των Αμπελοκήπων. Μέχρι τότε, ήταν ένα μικρό χωριό, γνωστό ως Ποδονίφτης, από τον παραπόταμο του Κηφισού που διέτρεχε την περιοχή (σήμερα γνωστό ως “ρέμα Ποδονίφτη”). Ο παραδοσιακός προσφυγικός οικισμός της Νέας Φιλαδέλφειας εκτείνεται από τη Νέα Χαλκηδόνα ώς τα Νέα Μάδυτο και από τη Νέα Ιωνία έως την Εθνική Οδό. Το όνομα Νέα Φιλαδέλφεια το πήρε το 1932 από τον τέως Υπουργό και βουλευτή Π. Διαμαντόπουλο, εξέχοντα πρόσφυγα από τη Φιλαδέλφεια της Μ. Ασίας.

Ο προσφυγικός οικισμός της Νέας Φιλαδέλφειας, ξεχωρίζει ανάμεσα στους λοιπούς προσφυγικούς οικισμούς. Υπό την επίβλεψη του Ταμείου Περίθαλψης Προσφύγων (ΤΠΠ) του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, ξεκίνησε από το 1925, οργανωμένη προσπάθεια κατασκευής οικισμού για την εγκατάσταση των προσφύγων με ρυμοτομικό σχέδιο βασιζόμενο. στα σχέδια ευρωπαϊκών κηπουπόλεων το οποίο προέβλεπε δρόμους, χώρους πρασίνου κτλ, και στόχευε στην κάλυψη μόνιμων αναγκών με σκοπό την πλήρη ένταξη των κατοίκων του στην τότε κοινωνία. Για τη δημιουργία του προκηρύχθηκε διαγωνισμός ο οποίος δημοσιεύθηκε στον τύπο της εποχής.

Κτισμένος αριστερά και δεξιά της σημερινής λεωφόρου Δεκελείας, με διοροφες διπλοκατοικίες, τετρακατοικίες  και οκτακατοικίες σε σχήμα Πι, Έψιλον ή Ταυ, οι οποίες ακολουθούν τα αρχιτεκτονικά πρότυπα των σμυρναίικων σπιτιών, διατάσσονται σε ελλειψοειδή διάταξη, ακτινωτά γύρω από την πλατεία Πατριάρχου. 

Ο οικισμός είχε πληθυσμό 6337 ατόμων το 1228, με 549 κτήρια (1720 κατοικίες), χαμηλά, με 2 ορόφους, μικρούς εξώστες, μικρά ανοίγματα αλλά χωρίς ενιαία μπαλκόνια, με 1 έως 3 δωμάτια και κουζίνα και κεραμοσκεπείς στέγες στηριγμένες σε ξύλινα φουρούσια. Αποχέτευση, θέρμανση και ύδρευση όμως δεν υπήρχαν και δημιουργήθηκαν σταδιακά με πιέσεις και διεκδικήσεις από τους κατοίκους.

Όπως και στη Νέα Ιωνία, που άρχισε να κτίζεται νωρίτερα, κυρίαρχο στοιχείο που καθόρισε την οικονομική ζωή της περιοχής ήταν ο Ποδονίφτης. Το τρεχούμενο νερό του αποτέλεσε στοιχείο βασικό για την ανάπτυξη υφαντουργιών, όπως ο Έσπερος, η Βαμβακουργία και η Μπριτάνια. Στα εργοστάσια αυτά αλλά και σε μικρότερες μονάδες βιοτεχνικές και βιομηχανικές απασχολήθηκε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, τουλάχιστον μέχρι τον πόλεμο. Πολλά από τα εργοστάσια αυτά παρέμειναν ενεργά μέχρι και τη δεκαετία του 1980, ενώ το τελευταίο, η Μπριτάνια, έκλεισε μόλις το 2007, μη μπορώντας να αντέξει τον ανταγωνισμό από τα φθηνά εισαγόμενα υφάσματα. 

Με το πέρασμα των χρόνων, ο οικισμός χρησιμοποιείται ως τόπος κατοικίας ενώ η σύγχρονη πόλη της Νέας Φιλαδέλφειας αρχίζει και εξαπλώνεται περιμετρικά του με προσθήκες οι οποίες δεν εναρμονίζονται με την υπάρχουσα παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Ο σεισμός του 1999 αποτέλεσε ένα βαρύ πλήγμα για τον οικισμό καθώς πολλά οικήματα καταστράφηκαν ή κρίθηκαν ακαταλληλα προς κατοικηση και ως εκ τούτου γκρεμίστηκαν. Ωστόσο, μόλις το 2001 ο οικισμός χαρακτηρίστηκε ως παραδοσιακός ( ΦΕΚ 467Δ/18.06.2001) δίνοντας τέλος σε σενάρια καταστροφής του. Το Προεδρικό Διάταγμα τροποποιήθηκε το 2003 (ΦΕΚ 646Δ, 26.6.2003) λόγω τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής.