Nea Filadelfeia

Nea Ionia

May 17, 2023

Piraeus

May 17, 2023

Νέα Φιλαδέλφεια

Η Νέα Φιλαδέλφεια μετατράπηκε σε προσφυγικό οικισμό μόλις το 1927, όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι πρόσφυγες, “οι πυροπαθείς των Αμπελοκήπων”, μετα την πυρκαγιά του Γηροκομείου στα προσφυγικά των Αμπελοκήπων. Μέχρι τότε, ήταν ένα μικρό χωριό, γνωστό ως Ποδονίφτης, από τον παραπόταμο του Κηφισού που διέτρεχε την περιοχή (σήμερα γνωστό ως “ρέμα Ποδονίφτη”). Ο παραδοσιακός προσφυγικός οικισμός της Νέας Φιλαδέλφειας εκτείνεται από τη Νέα Χαλκηδόνα ώς τα Νέα Μάδυτο και από τη Νέα Ιωνία έως την Εθνική Οδό. Το όνομα Νέα Φιλαδέλφεια το πήρε το 1932 από τον τέως Υπουργό και βουλευτή Π. Διαμαντόπουλο, εξέχοντα πρόσφυγα από τη Φιλαδέλφεια της Μ. Ασίας.

Ο προσφυγικός οικισμός της Νέας Φιλαδέλφειας, ξεχωρίζει ανάμεσα στους λοιπούς προσφυγικούς οικισμούς. Υπό την επίβλεψη του Ταμείου Περίθαλψης Προσφύγων (ΤΠΠ) του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, ξεκίνησε από το 1925, οργανωμένη προσπάθεια κατασκευής οικισμού για την εγκατάσταση των προσφύγων με ρυμοτομικό σχέδιο βασιζόμενο. στα σχέδια ευρωπαϊκών κηπουπόλεων το οποίο προέβλεπε δρόμους, χώρους πρασίνου κτλ, και στόχευε στην κάλυψη μόνιμων αναγκών με σκοπό την πλήρη ένταξη των κατοίκων του στην τότε κοινωνία. Για τη δημιουργία του προκηρύχθηκε διαγωνισμός ο οποίος δημοσιεύθηκε στον τύπο της εποχής.

Κτισμένος αριστερά και δεξιά της σημερινής λεωφόρου Δεκελείας, με διοροφες διπλοκατοικίες, τετρακατοικίες και οκτακατοικίες σε σχήμα Πι, Έψιλον ή Ταυ, οι οποίες ακολουθούν τα αρχιτεκτονικά πρότυπα των σμυρναίικων σπιτιών, διατάσσονται σε ελλειψοειδή διάταξη, ακτινωτά γύρω από την πλατεία Πατριάρχου.

Ο οικισμός είχε πληθυσμό 6337 ατόμων το 1228, με 549 κτήρια (1720 κατοικίες), χαμηλά, με 2 ορόφους, μικρούς εξώστες, μικρά ανοίγματα αλλά χωρίς ενιαία μπαλκόνια, με 1 έως 3 δωμάτια και κουζίνα και κεραμοσκεπείς στέγες στηριγμένες σε ξύλινα φουρούσια. Αποχέτευση, θέρμανση και ύδρευση όμως δεν υπήρχαν και δημιουργήθηκαν σταδιακά με πιέσεις και διεκδικήσεις από τους κατοίκους.

Όπως και στη Νέα Ιωνία, που άρχισε να κτίζεται νωρίτερα, κυρίαρχο στοιχείο που καθόρισε την οικονομική ζωή της περιοχής ήταν ο Ποδονίφτης. Το τρεχούμενο νερό του αποτέλεσε στοιχείο βασικό για την ανάπτυξη υφαντουργιών, όπως ο Έσπερος, η Βαμβακουργία και η Μπριτάνια. Στα εργοστάσια αυτά αλλά και σε μικρότερες μονάδες βιοτεχνικές και βιομηχανικές απασχολήθηκε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, τουλάχιστον μέχρι τον πόλεμο. Πολλά από τα εργοστάσια αυτά παρέμειναν ενεργά μέχρι και τη δεκαετία του 1980, ενώ το τελευταίο, η Μπριτάνια, έκλεισε μόλις το 2007, μη μπορώντας να αντέξει τον ανταγωνισμό από τα φθηνά εισαγόμενα υφάσματα.

Με το πέρασμα των χρόνων, ο οικισμός χρησιμοποιείται ως τόπος κατοικίας ενώ η σύγχρονη πόλη της Νέας Φιλαδέλφειας αρχίζει και εξαπλώνεται περιμετρικά του με προσθήκες οι οποίες δεν εναρμονίζονται με την υπάρχουσα παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Ο σεισμός του 1999 αποτέλεσε ένα βαρύ πλήγμα για τον οικισμό καθώς πολλά οικήματα καταστράφηκαν ή κρίθηκαν ακαταλληλα προς κατοικηση και ως εκ τούτου γκρεμίστηκαν. Ωστόσο, μόλις το 2001 ο οικισμός χαρακτηρίστηκε ως παραδοσιακός ( ΦΕΚ 467Δ/18.06.2001) δίνοντας τέλος σε σενάρια καταστροφής του. Το Προεδρικό Διάταγμα τροποποιήθηκε το 2003 (ΦΕΚ 646Δ, 26.6.2003) λόγω τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής.

Nea Filadelfeia

Nea Philadelpheia became a refugee settlement in 1927. A fire had destroyed a refugee settlement in Ambelokipi, around the Elderly Hospice (Girokomeio) and the inhabitants asked for immediate restitution. A block of houses had just been finished in the village Podoniftis, named after the tributary of Kifissos river which crossed the region. The old refugee settlement of Nea Philadelpheia extends from Nea Chalcedona, also a refugee settlement, to Nea Madytos and from Nea Ionia to the National Highway. The name Nea Philadelpheia was given to the settlement by the ex minister and MP P. Diamantopoulos, one of the prominent citizens of Philadelpheia in Asia Minor.

The refugee settlement of Nea Philadelpheia stands out among the rest of the refugee settlements of Attica. Its construction started in 1925 based on an elaborate plan, which followed patterns of European garden-cities. The plan featured streets, green areas, avenues, and aimed at covering most of the standard needs of the inhabitants and thus at helping them incorporate in the social fabric of Attica. The construction of the settlement followed a public tender, published in the press.

The settlement spreads on both sides of present-day Dekeleias Avenue, with two-storeyed houses, divided in two, four or eight apartments. The shapes of the houses are in Y, E or T forms and remind of the houses of Smyrna. They had little balconies, openings, one to three rooms, a kitchen and four-sided tiled roofs supported by wooden beams. They had no central heating, no central irrigation system and no sewing system. The houses spread in a radiant array around Patriarchou square. In 1928 Nea Philadelpheia had 6337 inhabitants, dwelling in 549 buildings, comprising 1720 apartments in total. Over the years, the inhabitants pressed the governments and local administration for more public facilities.

The element which shaped the area’s economic life, as in Nea Ionia, was the Podoniftis stream. Its running water was essential for the development of textile factories, such as Esperos, Vamvakourgia Tegopoulou and Brittania. It was in those factories, as well as in smaller industrial and artisanal units that the majority of the population worked, at least until WWII. Many of these factories remained open until the 1980s whereas Brittania shut down in 2007, unable to withstand competition by cheap, imported fabrics.

As time went by, the settlement became more and more residential, whereas modern Nea Philadelpheia spread around the initial nucleus; modern architecture, however, is completely out of tune with the traditional one. In 1999 the earthquake that hit Attica damaged many houses; many of them had to be demolished. In 2001 the municipal authorities managed to have the historic town of Nea Philadelpheia proclaimed protected settlement (FEK 467Δ/18.06.2001), thus finally averting the possibility of further demolitions. The Presidential Decree was altered in 2003 (FEK 646Δ/26.06.2003) in order to accommodate the new town plan of the area, but it did not remove the characterization as “traditional” from the nucleus of the old town.